H αλλαγή του καιρού και η έντονη υγρασία της εποχής, σε συνδυασμό με την έναρξη της λειτουργίας των σχολείων, ευνοούν τη μετάδοση των ιών που κάθε φθινόπωρο προσβάλλουν –κυρίως- το ανώτερο αναπνευστικό χιλάδων Eλλήνων. Σχολεία και παιδικοί σταθμοί είναι ο «παράδεισοι» των ιώσεων και τα μικρά παιδιά τα πιο εύκολα θύματά τους. Aυτή την εποχή, τα παιδιά, και κυρίως όσα πάνε για πρώτη φορά στον παιδικό σταθμό ή στο νηπιαγωγείο είναι ιδιαιτέρως ευάλωτα, γιατί ο οργανισμός τους δεν έχει ακόμη έλθει σε επαφή με πολλούς ιούς και είναι ιδιαίτερα ευπρόσβλητος. Έτσι, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να κολλήσουν κάτι να το μεταφέρουν σε άλλα παιδιά και στη συνέχεια στο σπίτι τους και να παρουσιάσουν και υψηλό πυρετό στο κοινό κρυολόγημα.
O βασικότερος λόγος της εμφάνισης και της ραγδαίας εξάπλωσης των εποχιακών λοιμώξεων είναι ο συγχρωτισμός πολλών ανθρώπων σε κλειστούς χώρους, όπου η μετάδοση των ιών ευδοκιμεί, με «αρωγό» και την υγρασία, που επιτρέπει την επιβίωσή τους στο περιβάλλον για περισσότερο χρόνο.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι λοιμώξεις της εποχής είναι περαστικές και δεν πρέπει να μας ανησυχούν, αντίθετα ότι πρέπει «να μάθουμε να ζούμε με αυτές». Oι ιώσεις αποτελούν μεγάλο μπελά, όμως το θέμα πρέπει να μπει στη σωστή του διάσταση. Οι υγιείς δεν κινδυνεύουν από τις ιώσεις, μόνο ταλαιπωρία μπορούν να τους προκαλέσουν. Η προσοχή αντίθετα πρέπει να στραφεί στις ομάδες υψηλού κινδύνου, εκεί πρέπει να επικεντρωθούμε.
Οι ενήλικες άνω των 65 ετών και τα άτομα που αντιμετωπίζουν χρόνια προβλήματα υγείας (προβλήματα με την καρδιά και τους πνεύμονες, άτομα με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, άτομα που λαμβάνουν κορτιζόνη), γιατί είναι οι ομάδες που μπορούν να βλαφθούν περισσότερο είτε από το κοινό κρυολόγημα, είτε από τη γρίπη, και να παρουσιάσουν επιπλοκές που μπορούν να οδηγήσουν σε νοσηλεία και να θέσουν σε κίνδυνο ακόμη και τη ζωή τους.
Πώς μπορούμε όμως να θωρακίσουμε τον οργανισμό μας και να περιορίσουμε τις πιθανότητες προσβολής μας από κάποιον από τους ιούς της εποχής; H πρώτη γενική οδηγία είναι ν’ αποφεύγουμε να ερχόμαστε σε επαφή με νοσούντα άτομα και να περιορίζουμε, σε περιόδους έξαρσης των ιώσεων, τη δική μας έκθεση, και πολύ περισσότερο δε των παιδιών και των ηλικιωμένων, σε κλειστούς χώρους. Κύριος τρόπος διάδοσης αυτών των λοιμώξεων είναι τα σταγονίδια από νοσούντα άτομα, που διασπείρονται με το φτάρνισμα ή το βήχα. Δευτερευόντως η μετάδοση γίνεται από τα χέρια και τα αντικείμενα, που μπορεί να αγγίξει το άτομο που νοσεί.
Γι’ αυτό και το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών μετά από κάθε κοινωνική επαφή με άρρωστα άτομα αλλά και γενικά η τακτική υγεινή των χεριών είναι ιδιαίτερα σημαντική. Καλό είναι να αποφεύγετε επίσης να αγγίζετε με τα χέρια σας τη μύτη και το στόμα κατά τις περιόδους έξαρσης των ιώσεων, ώστε να περιορίσετε την πιθανότητα μόλυνσής σας με «όχημα» τους βλεννογόνους. Tα μάτια, το στόμα και η μύτη μας, συνιστούν για τους ιούς «ανοικτές πύλες» προς τον οργανισμό.
Πλην των όσων προαναφέρθηκαν, για τις ομάδες υψηλού κινδύνου, βασικός τρόπος πρόληψης είναι ο εμβολιασμός για τη γρίπη. Όσο για την αντιμετώπιση, είναι πολύ σημαντική η επικοινωνία με τον προσωπικό γιατρό του ασθενούς, ανεξάρτητα από το αν υπάρχουν έντονα συμπτώματα ή όχι, ώστε να λάβει οδηγίες για το πώς πρέπει να κινηθεί.
Αντιμετώπιση
Για τις περισσότερες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού δεν υπάρχει ειδική θεραπεία και τα συμπτώματα υποχωρούν από μόνα τους μετά από μερικές ημέρες. Ωστόσο, αν τα συμπτώματα είναι έντονα ή ο πυρετός ιδιαίτερα υψηλός, συστήνεται μια επίσκεψη στο γιατρό για να αξιολογήσει την κατάσταση. Αντιβίωση στις κοινές εποχιακές ιώσεις δεν χορηγείται.
Όσο για τη γρίπη, υπάρχουν ειδικά αντιικά φάρμακα που μπορεί να χορηγήσει ο γιατρός, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ασθενών.
Όταν είναι άρρωστο ένα παιδί, η καλή επικοινωνία με τον παιδίατρο, ίσως και μία επίσκεψη σε αυτόν, αποτελούν τις ενδεικνυόμενες λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Αποφύγετε το νοσοκομείο, αν δεν συντρέχει ιδιαίτερος λόγος. Θυμηθείτε ότι αποτελεί έναν επιπλέον χώρο συγχωτισμού, και μάλιστα με πολλά άρρωστα παιδιά.
Πώς θα τις αναγνωρίσετε
*κοινό κρυολόγημα (στις εκδηλώσεις του κοινού κρυολογήματος περιλαμβάνεται και ο ερεθισμός του φάρυγγα – η γνωστή μας φαρυγγίτιδα, ενώ σε μερικούς τύπους ιώσεων μπορεί να προσβληθεί και ο λάρυγγας, οδηγώντας την επίσης γνωστή μας λαρυγγίτιδα)
Πότε: από αυτήν την εποχή μέχρι και το τέλος της άνοιξης
Οφείλεται: σε μεγάλη γκάμα ιών
Συμπτώματα
Είναι συνήθως ελαφρά και περιλαμβάνουν: καθόλου ή λίγο πυρετό, πονοκέφαλο (σπάνια σοβαρό), καταρροή, συχνό φτάρνισμα, πόνο στο λαιμό και ήπιο βήχα. Το άτομο συνεχίζει κανονικά τις δραστηριότητές του, χωρίς να χρειάζεται να παραμείνει στο σπίτι ή στο κρεβάτι.
*γρίπη
Πότε: από τον Οκτώβριο και το Νοέμβριο έως τον Απρίλιο (κάποιες φορές και το Μάιο), με περίοδο έξαρσης το δίμηνο Δεκεμβρίου – Ιανουαρίου.
Οφείλεται: στον ιό της γρίπης
Συμπτώματα
Ξεκινούν αιφνίδια, προκαλούν έντονη κακουχία, και «ρίχνουν τον ασθενή στο κρεβάτι». Η γρίπη εμφανίζεται με υψηλό πυρετό, έντονο πονοκέφαλο, πόνους στους μύες, στις αρθρώσεις και στη μέση (μυαλγίες και αρθραλγίες), βήχα που μπορεί να γίνει έντονος. Στη γρίπη δεν εμφανίζεται καταρροή, έντονη φαρυγγίτιδα ή φτάρνισμα.
Συμβουλές για τους νοσούντες
α. Να καλύπτετε τη μύτη και το στόμα με χαρτομάντιλα (όχι με τα χέρια) όταν βήχετε ή φταρνίζεστε, για να ελαχιστοποιηθεί η διασπορά σταγονιδίων.
β. Μη συχνάζετε σε κλειστούς χώρους και χώρους με έντονο συνωστισμό, αν δεν είναι απαραίτητο.
γ. Αποφύγετε να αγγίζετε τη μύτη και το στόμα με τα χέρια σας, μέσω των οποίων στη συνέχεια μπορείτε να μεταδώσετε τη λοίμωξη σε άλλα άτομα. Αν τα χέρια σας έχουν έλθει σε επαφή με εκκρίσεις, πλύντε τα πολύ καλά με σαπούνι και νερό.
δ. Να πλένετε τα χέρια σας πριν έλθετε σε επαφή με άλλα άτομα.
ε. Φροντίστε να μην χρησιμοποιείτε το ίδιο χαρτομάντιλο για πολλή ώρα. Τα χρησιμοποιημένα χαρτομάντιλα πρέπει να πετάγονται σε δοχεία απορριμμάτων. Μην τα ακουμπάτε σε επιφάνειες προσβάσιμες και από άλλα άτομα.